In april spraken wij Sylvia Heijnen-Kohl: de eerste Klinisch Psycholoog met een aantekening ouderen. Geweldig, zo’n aantekening! Iets wat we als sectie in de toekomst meer hopen te zien. Sylvia werkt inmiddels al meer dan 20 jaar bij Mondriaan, een geïntegreerde GGZ-instelling in Limburg, en is lovend over haar baan. Naast het werk als Klinisch Psycholoog is ze sinds 2018 ook Zorgdirecteur Ouderen bij Mondriaan.

Opleiding en werk

Sylvia is opgegroeid in Limburg en heeft aan de Radboud Universiteit Nijmegen haar studie Psychologie afgerond met als afstudeerrichting gerontologie. Al vroeg in haar studie wist ze dat ze later graag in de klinische praktijk zou willen werken en om haar kansen te vergroten op een baan in de zorg, is ze zich gaan focussen op de ouderenpsychologie. Zonder te weten of de doelgroep haar daadwerkelijk zou aanspreken, is ze als bijbaan in de thuiszorg gaan werken en al snel kwam ze erachter dat ze het werken met ouderen erg leuk vond. ‘Dit is het gewoon’ dacht ze.

Haar stage liep ze op afdelingen ouderen in Vijverdal, psychiatrisch ziekenhuis in Maastricht. Na haar afstuderen was er niet direct plek in een psychiatrisch ziekenhuis om te werken en daarom is Sylvia in Heerlen op de afdeling ouderen van de RIAGG OZL begonnen met werken. In hetzelfde jaar, 1998, was ook de opleiding tot gezondheidszorgpsycholoog van start gegaan. Sylvia mocht als kersverse werknemer op de afdeling RIAGG deelnemen aan deze nieuwe GZ-opleiding. Veertien net afgestudeerde psychologen kregen in een lokaaltje in Weert les: heel anders dan hoe de GZ-opleiding er hedendaags uitziet. Sylvia geeft aan dat ze hier heel veel heeft geleerd, de opleiding erg inspirerend was en dat het een unieke kans voor haar was om zó snel na haar afstuderen GZ-psycholoog te worden. Sylvia zegt: ‘Ik vond het een groot voordeel om meteen na mijn studie deze bagage mee te krijgen. Het is jammer dat psychologen nu een paar jaar moeten werken voordat ze eventueel de opleiding zouden mogen volgen’. Na de GZ-opleiding heeft Sylvia nog een opleiding psychotherapie, schematherapie en cognitieve gedragstherapie gevolgd. En natuurlijk daarna de opleiding tot klinisch psycholoog. Voor haar opleidingen heeft ze uitstapjes mogen maken naar andere doelgroepen, maar verder is ze altijd binnen de ouderensector blijven werken. 

Zorgdirecteur Mondriaan

Sinds 2018 is Sylvia ook Zorgdirecteur Ouderen bij Mondriaan. Ze had niet altijd de ambitie om de beleidskant op te gaan: ‘Lekker op de afdeling vond ik helemaal prima’, geeft Sylvia aan. Echter had Sylvia zo veel opgebouwd en mee helpen opbouwen bij Mondriaan, dat toen deze functie vrijkwam ze er toch voor wilde gaan. Naast het beleid gericht op de afdelingen Ouderen, is ze samen met de andere directieleden, van de volwassenenzorg en kinderen en jeugdigenzorg en de raad van bestuur betrokken bij het beleid voor de gehele instelling. Tot nu toe was ze de enige KP-er in het directieteam en dat was best apart geeft Sylvia aan: ‘Voorheen waren de zorgdirecteuren vooral psychiaters, maar inmiddels komen er steeds meer psychologen in dit soort functies. Psychiaters en psychologen vullen elkaar mooi aan en het is goed wanneer beiden vertegenwoordigd zijn’.
Sylvia combineert haar baan als zorgdirecteur met het werken als KP-er. Haar dagen zien er daardoor heel afwisselend uit: van werkbegeleiding naar behandeling en daarbij in- en extern overleg over de organisatie. Sylvia houdt van afwisseling en uitdaging en dat komt zeker terug in haar baan.

KP-er met accent ouderen

Sylvia heeft heel veel meters gemaakt in de ouderenzorg als Klinische Psycholoog en hierdoor een aantekening Ouderen gekregen bij haar diploma. Ze heeft diagnostiek uitgeoefend bij ouderen, behandeling goed kunnen toespitsen op ouderen, wetenschappelijk onderzoek gedaan bij ouderen en de managementopdracht ook op ouderen toegespitst. Sylvia is niet de enige, maar wel de eerste met deze aantekening. Het is zeker iets wat opvalt. 

Sylvia geeft verder aan dat ze ruimte geeft voor ‘een route accent Ouderen voor KP-ers’, een initiatief van prof. dr. Bas van Alphen (o.a. Hoofdopleider gezondheidszorgpsychologie bij RINO Zuid). Een deel van deze opleiding zal plaatsvinden binnen de VVT. Hier is Sylvia heel erg blij mee: iemand die vanuit het verpleeghuis de KP-opleiding doet. De verwachting is dat er op deze manier in de toekomst meer KP-ers in het verpleeghuis komen te werken. 

Klinisch Psychologen in het verpleeghuis

Werken in de ouderenzorg zou niet de underdog moeten zijn’, stelt Sylvia; daar zijn wij het als sectie heel erg mee eens. Helaas wordt de ouderenzorg vaak nog wel zo gezien. Hoe komen we van dit imago af? Aan Sylvia vroegen we wat de meerwaarde van het hebben van een Klinisch Psycholoog in het verpleeghuis zou zijn. Sylvia: ‘In de KP-opleiding leer je onder andere geprotocolleerd behandelen, maar ook gaat een belangrijk deel van de opleiding over hoe je kan handelen bij toenemende complexiteit en jezelf ook mediatief kan inzetten. We hebben geen andere psychologie in de ouderenpsychologie, maar wel zijn we erg gewend om altijd te vertalen naar de ouderenpsychologie. Dat doet een KP-er in de ouderenzorg nog eens in de overtreffende trap. Het belang van een KP-er in het verpleeghuis zou zijn dat de KP-er de gehele vakgroep kan coachen en begeleiden en hen ook kan coachen in het leren managen. Op deze manier kan de kwaliteit van zorg verbeterd worden en effectiever gewerkt worden. Als het met het team goed gaat, dan kunnen ze ook beter zorgen voor de bewoners.’

Toekomst ouderenzorg

Sylvia geeft aan dat het voor de toekomst erg belangrijk is om de zogenoemde Ketenzorg op elkaar aan te laten sluiten. ‘Een goede samenwerking is van groot belang, maar we moeten ook niet gaan generaliseren of versnipperen. Dat is de kunst. De balans tussen specialiseren, maar tegelijkertijd ook blijven verbinden met elkaar. De GGZ voor ouderen en de VVT’s voor ouderen moeten elkaar zoeken en aansluiting blijven vinden zodat we onze expertise ouderen overeind kunnen houden’. Verder geeft Sylvia aan dat het mooi zou zijn als we als maatschappij meer waarde zouden toekennen aan ouderen en latere levensfasen in het algemeen. We kunnen veel van de oudere generaties leren en wijze lessen van hen meenemen. Ook voor de ouderenpsychologen zou het mooi zijn als ze zich niet alleen focussen op de ‘zieke’ ouderen, maar ook oog hebben voor het gezond en vitaal ouder worden.

Al met al een inspirerend verhaal. Wij kijken uit naar de ontwikkelingen binnen de ouderenzorg en blijven Sylvia volgen.